شکستگی فشاری (کمپرشن) مهره‌های ستون فقرات پی‌آمد وارد شدن فشار بیش از اندازه به مهره در سانحه‌ای است که در آن ضربه بسیار محکمی به استخوان‌های ستون فقرات وارد می‌شود. این استخوان‌ها در موارد خاصی مانند بیماران سالمند یا مبتلا به سرطان شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر است و در نتیجه به سادگی در اثر تحمل فشاری بسیار کم می‌شکند. اگرچه شکستگی مهره‌های کمری رایج‌تر است، اما احتمال شکستگی هر یک از مهره‌های ستون فقرات نیز وجود دارد.
علل شکستگی فشاری ستون فقرات
شکستگی فشاری ستون فقرات ممکن است ناشی از پوکی استخوان، ضربه (تروما) و بیماری‌های آسیب زننده استخوانی (شکستگی آسیب شناختی) باشد. پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که باعث افزایش احتمال شکستگی فشاری به دنبال وقوع ضربه‌ای کوچک یا حتی بدون ضربه مستقیم می‌شود، به دلیل کاهش تراکم استخوان. این بیماری به طور معمول در زنان پس از یائسگی رخ می‌دهد، اما مردان مسن و افرادی که برای مدت طولانی از داروهای ضد استروئیدی مانند پردنیزون استفاده کرده‌اند نیز در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
وارد شدن ضربه (تروما): سقوط از ارتفاعی به بلندی قد انسان در حالتی که مصدوم روی پا یا باسن به زمین بیاید، حادثه‌ای است که شدت آن برای شکستن مهره‌ها کافی است. این نوع شکستگی فشاری مهره های کمر قربانیان سوانح رانندگی را نیز درگیر می‌کند.
شکستگی آسیب شناختی: شکستگی آسیب شناختی نوعی شکستگی است که در نتیجه تأثیر گذاشتن بیماری‌های موجود بر محل شکستگی در مهره‌ها رخ می‌دهد.
منتشر شدن (متاستاز) سرطان دیگر ناحیه‌های بدن مانند سینه، پروستات یا ریه و رسیدن سرطان به استخوان علت این نوع شکستگی است.
شکستگی آسیب شناختی گاهی همراه با بیماری‌های دیگری مانند بیماری پاژه و عفونت استخوان (استئومیلیت) بروز می‌یابد.
علائم و نشانه ها شکستگی فشاری ستون فقرات
- درد: بیمار معمولاً احساس کمر درد دارد، البته درد در وسط یا بالای پشت یا گردن نیز بروز می‌یابد. برخی بیماران از درد ران، شکم یا لگن نیز رنج می‌برند.
- بی‌حسی، گزگز و ضعف: چنین علائمی بیانگر تحت فشار بودن اعصاب محل شکستگی است.
- از دست دادن کنترل (بی اختیاری) ادرار یا مدفوع یا ناتوانی در ادرار کردن (احتباس ادرار): در صورت وجود این علائم خود شکستگی است که به نخاع فشار می‌آورد.
تشخیص شکستگی فشاری ستون فقرات
تشخیص شکستگی فشاری معمولاً براساس تصاویر رادیوگرافی صورت می‌گیرد و با توجه به مشاهده مهره‌های مثلثی شکل یا کاهش ارتفاع مهره تشخیص داده می‌شود. برای بررسی وضعیت پوکی استخوان نیز، اندازه‌گیری تراکم استخوان انجام می‌شود. در صورت بررسی تومور به عنوان عامل اصلی شکستگی یا زمانی که شکستگی ناشی از ضربه شدید باشد، ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی نیز استفاده شود.
راه ها و روش های درمان شکستگی فشاری ستون فقرات
کمربند طبی (بریس) :به اکثر بیماران توصیه می‌شود تا از کمربند طبی مخصوص یا ارتز استفاده کنند. این نوع بریس، که کاملاً اندازه بدن بیمار تهیه می‌شود و شکل آن را به خود می‌گیرد، حرکت کلی ستون فقرات را محدود می‌کند، اگرچه معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌شود که به بیمار اجازه نمی‌دهد تا رو به جلو خم شود. کمربند طبی از جسم مهره شکسته شده طی دوران التیام محافظت می‌کند. پزشک از بیمارانی که از بریس می‌بندند، می‌خواهد تا بی‌تحرک نباشند و راه بروند، اما از انجام فعالیت‌های جسمی سنگین مانند خم شدن یا بلند کردن اشیاء خودداری کنند.
استراحت کردن و قرار دادن یخ روی موضع دردناک: پس از مدتی می‌توان از کمپرس گرم نیز استفاده کرد.
بستری شدن در بیمارستان: بیمار با توجه به شدت درد، ضعف، ناتوانی در ادرار کردن (احتباس) یا ناتوانی در کنترل ادرار یا مدفوع (بی اختیاری) ممکن است در بیمارستان بستری شود.
ورزش و تمرین کردن: بیمار در صورت تایید پزشک می‌تواند برنامه تمرین‌های کششی و تقویتی را به منظور آهسته کردن روند پیشرفت پوکی استخوان و تقویت عضله‌های نگهدارنده پشت و کمر انجام دهد.
مسکن : ضد التهاب‌های غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسین، مخدرهایی مانند هیدروکدون ، شل کننده عضلات
ورتبروپلاستی از راه پوست، یک روش نسبتاً جدید برای درمان شکستگی فشاری مهره است. در این روش، متخصص یک سوزن را به پوست کمر فرو می‌برد و سپس یک ترکیب سیمانی یا زیست مواد را به داخل مهره شکسته تزریق می‌کند. این ماده، که معمولاً متیل متاکریلات است، مانند سیمان عمل می‌کند و مهره‌های تحت فشار را پایدار می‌کند. استفاده از این روش براساس مطالعاتی که برای تسکین درد مزمن ناشی از شکستگی پوکی استخوان انجام شده است، مفید است. همچنین، کیفوپلاستی یک روش مشابه است که در آن قبل از تزریق سیمان، از یک بالن کوچک برای افزایش ارتفاع مهره شکسته استفاده می‌شود.
جراحی : انجام جراحی به منظور جلوگیری از فشار وارد کردن ستون فقرات به نخاع یا پایدار کردن مهره‌های کنار محل شکستگی ضرورت می‌یابد.
