ام آر آی در تشخیص دردهای ستون فقرات

ام ار ای چیست ؟ (MRI)

ابداع روش ” ام آر آی ” (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی) در سال 1980  تحولی در درمان بیماران مبتلا به کمر درد ایجاد نموده است.

به ‌طورکلی اسکن ام آر آی ستون فقرات بهترین و تنها روش بررسی تصویری ستون فقرات است که متخصص ستون فقرات در تهیه برنامه درمانی مناسب برای کمر درد کمک می‌کند.

تفاوت ام آر آی با سی تی اسکن

MRI یک فناوری تصویربرداری جداگانه و منحصر به فرد است که با رادیولوژی و سی تی اسکن تفاوت دارد. این روش تصویربرداری، به عنوان روش برتر و تنها روش مورد استفاده برای بررسی جراحی ستون فقرات شناخته شده است.

استفاده از MRI، به ویژه برای ارزیابی مشکلات خاص کمر، بسیار مفید است زیرا به طور دقیق جزئیات مربوط به دیسک‌های ستون فقرات را قابل مشاهده می‌کند. مثلا، با استفاده از MRI می‌توان بررسی کرد که آیا دیسک ستون فقرات ترک خورده است یا نه، یا آیا فشار بر روی عصب‌ها و ریشه‌های عصبی وجود دارد یا خیر.

بیماری‌های دژنراتیو (پیشرونده) دیسک، اسپوندیلولیستزی گردنی) و ریشه‌های عصبی (مانند بیماری‌های فتق دیسک،تنگی کانال نخاع کمر) را در اختیار پزشکان می‌گذارد.

اسکن‌های MRI  برای از بین بردن تومور یا عفونت ستون فقرات نیز  مفید است.

نحوه کار ام آر آی چگونه است؟

MRI با استفاده از یک آهنربا که در اطراف بدن برای تحریک اتم‌های هیدروژن قرار داده شده ، تصاویری از ستون فقرات بیمار می‌گیرد.

پس از آنکه  اتم‌ها به سطح نرمال تحریک خود بازگشتند، مقداری انرژی منتشر می‌کنند که بر روی اسکنر ام آر آی جمع‌ آوری می‌شود.

از آنجا که حجم عمده بدن انسان از آب است ( با دو قسمت هیدروژن)، اسکن MRI جزئیات بسیار دقیقی از آناتومی ستون فقرات را ارائه‌ می‌دهد.

عوارض و فواید ام آر آی

بر خلاف اشعه ایکس، آهنربا هیچگونه تابشی ندارد، بنابراین اسکن MRI برای زنان باردار نیز می‌تواند انجام شود.

با این حال، بیمارانی که در قلب آنها دستگاه تنظیم ضربان قلب گذاشته شده نباید اسکن ام آر آی انجام دهند زیرا  میدان مغناطیسی آهنربا سبب مختل شدن دستگاه تنظیم ضربان قلب می‌گردد.

همچنین افرادی که با فلزات سر و کار دارند ابتدا باید با اشعه ایکس کاسه چشم آنها بررسی شود تا از عدم وجود هرگونه براده فلز در چشم  اطمینان حاصل شود، زیرا میدان مغناطیسی ممکن است سبب حرکت فلز و آسیب دیدگی چشم بیمار در طول اسکن ام آر آی شود.

 ام آر آی در چه مواردی کاربرد دارد ؟

پزشکان معمولا  قبل از انجام یک اسکن  ام آر آی به‌ خوبی می‌دانند که بدنبال چه چیزی هستند.

این اسکن‌ها اغلب برای برنامه‌ پیش از جراحی، از جمله برای  فشار زدایی و یا همجوشی مهره‌های کمر استفاده می شود.

با تقبل هزینه ام آر آی، اسکن‌ های MRI برای کسب اطلاعات در مورد سلامت دیسک و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک کمر (که باعث فشردگی ریشه های عصبی و کمر درد می‌شود) از دقت و حساسیت بالایی برخوردارند.

 آرتروز ستون فقرات بیماری سایشی و فرسایشی است که به مفصل‌های فاست (مفصل‌های ستون فقرات) آسیب می‌زند.

این بیماری که معمولاً تا سن 45 سالگی شروع نمی‌شود، در میان افراد بالای 60 سال بسیار شایع است، البته احتمال بروز آن در تمام گروه‌های سنی وجود دارد.

فواید ام ار ای (MRI)

اسکن های ام آر آی علاوه بر برنامه  قبل از جراحی در موارد زیر نیز بسیار مفید است:

• برای ازبین بردن عفونت یا تومور
• برای بیمارانی که عمل جراحی کمر داشته‌اند
• قبل از انجام تزریق اپیدورال برای از بین بردن ریسک تزریق استروئید به تومور یا عفونت اسکن 

MRI بهترین روش تشخیص برای ارزیابی یک شکستگی نیست.

معمولا سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) برای بیمارانی انجام می‌شود که دچار تروما ( ضربات جسمی مانند سقوط) شده‌اند و شکستگی اعضاء آنها مشکوک است.

اسکن ام آر آی توسط چرخش یک آهنربا در اطراف بیمار و تغییر سطح تحریک اتم های هیدروژن در بدن فرد انجام می‌شود.

هنگامی که اتم های هیدروژن به سطح طبیعی فعالیت خود بر می‌گردند، مقدار کمی اشعه ساطع می‌کنند که در اسکنر جمع‌آوری می‌شود.

تصویر اسکن  ام آر آی انجام شده آناتومی بدن را از طریق تمایز بین بافت‌های حاوی مقدار زیاد آب (از قبیل بافت چربی، مایع مغزی نخاعی یا دیسک ها) و بافت‌هایی که آب زیادی ندارند (مانند  استخوان، غضروف و ریشه ‌های عصب) نشان می‌دهد.

اگر شما از درد پایین کمر و  یا درد ساق پا رنج می‌برید و نمی‌دانید که آیا باید اسکن ام آر آی را برای مشاهده علت درد خود انجام دهید،  قوانین کلی زیر به شما توضیح می‌دهدکه چه زمانی انجام یک اسکن مفید است و چه زمانی مفید نیست:

برای اسکن MRI  فاکتورهای مهمی  وجود دارد که باید آن‌ها را درنظر گرفت، از جمله محدودیت تفسیر  نتایج و تعیین زمانی که اسکن ام آر آی باید انجام شود. 

ارزیابی و تفسیر نتایج ام آر آی (MRI)

اولا، مشکلی که در ارتباط با  نتایج اسکن ام آر آی وجود دارد (مانند بسیاری از مطالعات تشخیصی دیگر) این است که “اختلال” نشان داده شده در اسکن MRI ممکن است علت واقعی کمردرد نباشد.

مطالعات بالینی متعدد نشان داده‌اند که حدود 30 درصد از افراد در دهه سی و چهل سالگی دارای فتق دیسک کمر در اسکن   ام آر آی خود هستند، اگرچه هیچ‌گونه کمردردی ندارند.

بنابراین،  اسکن ام آر آی نمی‌تواند به خودی خود تفسیر شود. بررسی همه موارد مشاهده شده در MRI باید کاملا وابسته  به وضعیت مخصوص بیمار باشد، از جمله:

• علائم درد (مانند طول مدت، محل، و شدت درد)
• هر اختلال عصبی مشخص شده در معاینه بیمار

نکته مهم دیگر زمان انجام برای اسکن ام آر آی است. 

تنها زمانی که انجام فوری اسکن MRI  مورد نیاز است هنگامی است که بیمار دارای یکی از موارد زیر باشد:

• بی اختیاری روده یا مثانه
• ضعف تدریجی در پاها به دلیل آسیب عصبی

زمان انجام ام آر آی (MRI)

هنگامی که بیمار از درد دائمی پا رنج می‌برد و به وجود فتق دیسک کمری مشکوک است، معمولا” اسکن ام آر آی در مراحل اولیه درد توصیه می‌شود.

زیرا عمل جراحی برای فتق دیسک کمری معمولا عوارض جانبی ‌ اندکی دارد و سبب بازگشت زود هنگام بیمار به عملکرد طبیعی خود می‌شود.

هنگامی که بیماران دچار درد بسیار شدید (درجه اول) در انتهای کمر خود هستند، معمولا تنها گزینه جراحی موجود، جراحی فیوژن مهره‌های کمر می‌باشد.

این نوع از عمل جراحی برای ستون فقرات عوارض جانبی چندانی ندارد و مدت زمان بهبودی آن طولانی‌تر است.

بنابراین، پزشکان اغلب به مدت 3 تا 6 ماه (پس از شروع درد کمر) انجام اسکن ام آر آی را به تعویق می‌اندازند تا درمان درد با روش‌های محافظه کارانه (غیر جراحی) را امتحان کنند.

به عنوان یک قاعده کلی، اگر نتایج اسکن MRI قرار است تاثیری بر افزایش درمان کمر درد نداشته باشد و بیمار به درمان‌های غیر جراحی مانند درمان کایروپراکتیک، فیزیوتراپی و مصرف داروها ادامه دهد،  انتظار برای انجام MRI در بیشتر

مواقع کار عاقلانه‌ای است.

تحولات جدید در تجهیزات  ام آر آی 

با توجه به تنگی نسبی بیشتر اسکنرهای MRI، دراز کشیدن در یک تونل تنگ به مدت 45 تا 60 دقیقه ممکن است برای بیماران خاصی که به کمر درد، گردن درد و مشکلات مشابه رنج‌ناک و غیرقابل تحمل باشد.

برای حل این مشکل، نسل جدیدی از اسکنرهای MRI با فضای بازتر طراحی شده‌اند.

موارد منع انجام ام آر آی

موارد منع انجام اسکن ام آر آی برای درد مربوط به ستون فقرات در پشت، گردن یا پا عبارتند از:

•  بیمارانی که دستگاه تنظیم ضربان قلب در بدن خود دارند.
• بیمارانی که یک جسم خارجی فلزی (براده فلز) در چشم و یا یک کلیپ آنوریسم در مغز خود دارند، نباید اسکن MRI انجام دهند. زیرا میدان مغناطیسی ممکن است باعث بیرون راندن فلز از محل خود گردد.
• بیماران مبتلا به اختلال هراس از مکان‌های بسته ممکن است قادر به تحمل اسکن ام آر آی نباشند، هرچند در حال حاضر اسکنرهای عریض‌تر موجود است و با آرام بخش‌ها  انجام این آزمایش آسان و قابل تحمل‌تر می‌گردد.

درمان کمر درد با مگنت تراپی