کمردرد یکی از مشکلات شایع در بیشتر افراد است. بیشتر افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار کمردرد می‌شوند. کمر درد یکی از رایج ترین دلایل مراجعه افراد به پزشک یا از دست دادن محل کار است.
کمر درد می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد از جمله التهاب. درمان درد التهابی کمر با هدف کنترل درد شما، کاهش خطر ابتلا به عوارض و برای بهبود کیفیت زندگی شما انجام می‌شود. پزشک معالجات شما را مطابق با علائم خاص و شدت وضعیت شما تنظیم می‌کند. این موارد می‌تواند شامل آزمایش داروهای مختلف برای یافتن داروهایی باشد که برای وضعیت شما بهتر است.
کمردرد التهابی چیست؟
اگر کمر شما را اذیت شده باشد، ممکن است درد خود را به یک تشک بد مربوط بدانید، یا این درد را به خاطر ورزش بیش از حد و فشار آوردن به کمر مربوط بدانید، یا هنگام برداشتن چیز سنگین پشت خود را اذیت کرده باشید. همه این‌ها به عنوان عوامل “مکانیکی” درد کمر در نظر گرفته می‌شوند، به این معنی که در نحوه قرار گرفتن اجزای پشت (ستون فقرات، عضله، دیسک‌های بین مهره ای و اعصاب) اختلال ایجاد شده است.
با این حال، نوع دیگری و بسیار کمتر شناخته شده درد کمر وجود دارد که درد التهابی کمر است، نه مکانیکی. این نوع کمر درد، که نوعی آرتروز التهابی است، به این دلیل رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به مفاصل ستون فقرات شما حمله می‌کند. این کمر درد به نام اسپوندیلیت آنکیلوزان یا اسپوندیلوآرتریت محوری شناخته می‌شود.
اسپوندیلیت آنکیلوزان به طور معمول بر استخوان‌های پایین ستون فقرات و محل اتصال ستون فقرات با لگن تأثیر می‌گذارد (معروف به مفاصل ساکروایلیاک). همچنین در این افراد در محل اتصال رباط‌ها و تاندون‌ها به استخوان، مانند تاندون آشیل در مچ پا، التهاب وجود دارد. شایع ترین علائم کمردرد التهابی عود و شروع شدن مجدد درد و سفتی در کمر، باسن و پشت است.
علل کمردرد التهابی
متخصصان دقیقاً نمی‌دانند که چرا برخی از افراد به کمر درد التهابی یا اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا می‌شوند، اما آن‌ها می‌دانند که بسیاری از عوامل در این امر نقش دارند. از جمله:
ژن‌ها و تاریخچه خانوادگی
روشن‌ترین عوامل خطر شامل ژن‌های ارثی و سابقه خانوادگی است:
- ژنی به نام HLA-B27 در 85 تا 95 درصد افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان یافت می‌شود، اگرچه برخی تخمین‌ها کمتر است. کارشناسان تخمین می‌زنند که تنها حدود 8٪ از مردم دنیا این ژن را دارند.
- هرکسی که HLA-B27 داشته باشد به کمر درد التهابی مبتلا نمی‌شود. کارشناسان تخمین می‌زنند افرادی که HLA-B27 دارند ممکن است بین 2 تا 10 درصد دچار اسپوندیلوآرتریت شوند.
- سابقه خانوادگی کمر درد التهابی یک عامل خطر اضافی برای ایجاد بیماری است. به عنوان مثال، فردی که HLA-B27 را به ارث می‌برد و پدر یا مادری مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان دارد ، حدود 20٪ احتمال ابتلا به کمر درد التهابی دارد.
- افراد سیاه پوستی که دارای اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند، کمتر از سفیدپوستان مبتلا به این بیماری ژن HLA-B27 دارند.
- علاوه بر HLA-B27، تغییرات ژنتیکی ژن‌های ERAP1 IL1A و IL23R نیز با اسپوندیلیت آنکیلوزان مرتبط است.
رابطه جنسی
مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان در معرض کمر درد التهابی قرار می‌گیرند. مردان نیز علائم شدیدتری دارند. از آنجا که کمر درد التهابی در مردان شایعتر است، تشخیص در زنان اغلب نادیده گرفته می‌شود یا فراموش می‌شود، به خصوص به این دلیل که زنان به جای کمر درد در گردن، باسن و یا مفاصل محیطی خود درد دارند.
سن
اسپوندیلیت آنکیلوزان معمولاً در افراد نوجوان، 20 و 30 ساله تشخیص داده می‌شود. نود و پنج درصد بیماران قبل از 46 سالگی تشخیص داده می‌شوند. امکان تشخیص در کودکان وجود دارد: 15٪ افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان قبل از 15 سالگی تشخیص داده می‌شوند.
بیماری‌های مرتبط
سابقه قبلی یا فعلی بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، یا پسوریازیس تأیید شده احتمال ابتلا به اسپوندیلوآرتیت محوری را افزایش می‌دهد.
باکتری
هر فردی باکتری‌هایی دارد که در روده آن‌ها زندگی می‌کند و تصور می‌شود این باکتری‌ها که در مجموع میکروبیوتای روده نامیده می‌شوند در ایجاد و تنظیم سیستم ایمنی بدن نقش دارند. بسیاری از دانشمندان معتقدند که میکروبیوتای روده بر ایجاد اسپوندیلیت آنکیلوزان تأثیر می‌گذارد. در حالی که شواهد فزاینده ای برای این ارتباط وجود دارد، دانشمندان هنوز در مورد آن اطلاعات می‌گیرند. فقط به این دلیل که کسی فاکتورهای خطرزای کمر درد التهابی را دارد، تضمینی برای ابتلا به این بیماری نیست.
در افرادی که به اسپوندیلیت آنکیلوزان یا کمر درد التهابی مبتلا هستند چه اتفاقی می‌افتد؟
در یک ستون فقرات طبیعی، مهره‌ها از یکدیگر فاصله می‌گیرند و توسط دیسک‌های بین مهره ای جدا می‌شوند و توسط رباط‌ها به هم متصل می‌شوند. کمر درد التهابی باعث تغییراتی در ستون فقرات می‌شود، در نتیجه دو یا چند مهره به هم نزدیک می‌شوند و احتمالاً حتی فیوز و به هم متصل شدن نیز وجود دارد. چگونه این اتفاق می‌افتد؟
- التهاب در مفاصل نخاع، جایی که مهره‌ها، دیسک‌های بین مهره ای، رباط‌ها و تاندون‌ها قرار دارد، رخ می‌دهد. (رباط‌ها استخوان‌ها را به استخوان‌های دیگر متصل می‌کنند. تاندون‌ها عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند).
- التهاب باعث درد، سفتی و محدودیت حرکت در ستون فقرات می‌شود.
- با فروکش شدن التهاب، روند بهبودی طبیعی بدن باعث می‌شود که محل اسکار در محل التهاب ایجاد شود. وقتی بافت طبیعی با بافت اسکار جایگزین شود، آن را فیبروز می‌نامند.
- با گذشت زمان و احتمالاً دوره‌های مكرر التهاب، بافت اسكار كلسیفه شده و باعث تبدیل آن به بافت استخوانی می‌شود.
- بافت استخوانی جدید سفت است و مفاصل آسیب دیده انعطاف پذیری کمتری پیدا می‌کنند.
- با ایجاد بافت استخوانی بیشتر، استخوان‌های آسیب دیده می‌توانند با هم رشد کرده و باعث جوش خوردن مفاصل ستون فقرات و یا مفصل ساکروایلیاک شوند. هنگامی که همجوشی رخ می‌دهد، انعطاف پذیری مفصل از بین می‌رود.
از دست دادن انعطاف پذیری در مفصل می‌تواند ناامید کننده و دردناک باشد. حفظ انعطاف پذیری از طریق ورزش و درمان می‌تواند به کنترل درد کمک کند.
عوارض
افرادی که موارد پیشرفته کمر درد التهابی دارند، ممکن است دچار حالت قوز شده، شکستگی استخوان یا سایر عوارض را تجربه کنند. افرادی که تحت درمان کمر درد التهابی قرار می‌گیرند به ندرت این علائم را تجربه می‌کنند.
تشخیص
تشخیص کمر درد التهابی می‌تواند تا حدودی دشوار باشد زیرا:
- کمردرد یک مشکل شایع است و معمولاً در اثر درد عضلات یا سایر بیماری‌ها مانند آرتروز ایجاد می‌شود
- اشعه ایکس اغلب به خصوص در مراحل اولیه بیماری طبیعی است
اگرچه تشخیص کمر درد التهابی در مراحل اولیه می‌تواند یک چالش باشد، تشخیص زودهنگام ایده آل است. هنگامی که بیماران به موقع تشخیص داده می‌شوند، می‌توانند قبل از پیشرفت بیماری، درمان را شروع کنند و به آن‌ها کمک کند انعطاف پذیری و حرکت مفصل را حفظ کنند.
در حین تشخیص، پزشکان سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کنند، معاینه فیزیکی انجام می‌دهند و در صورت لزوم آزمایش‌های تشخیصی، مانند اشعه ایکس و آزمایش خون را درخواست می‌دهند.
تاریخچه پزشکی
از بیمار خواسته می‌شود تا موارد زیر به صورت کامل شرح دهد:
- اولین بار در چه زمان و چگونه درد مفصل یا سایر علائم رخ داده است
- با ورزش کردن درد بهبود می‌یابد يا بدتر می‌شود
- اگر درد مفصل از نظر شدت یا محل تغییر کرده باشد
- در صورتي كه درماني موجب تسكين درد شده باشد
- اگر او هرگز علائمی غیر از درد مفصل مانند التهاب چشم، بثورات پوستی، مشکلات دستگاه گوارش و خستگی را تجربه کرده است.
- سابقه خانوادگی وی در مورد کمردرد و بیماری‌های مفصلی
بیمارانی که قرار ملاقات بعدی دارند توصیه می‌شود که زودتر از موعد در مورد این مسائل فکر کنند و حتی ممکن است تاریخ و جزئیات را نیز بنویسند. سابقه پزشکی دقیق می‌تواند به پزشک در تشخیص کمک کند.
بررسی فیزیکی
پزشک معاینه کاملی را انجام می‌دهد، از جمله:
- مشاهده وضعیت بیمار برای دیدن اینکه آیا ستون فقرات کمر (کمر) منحنی طبیعی خود را از دست داده و شروع به صاف شدن می‌کند که بیماری به نام لوردوز کمر را مشخص می‌کند.
- بررسی کل ستون فقرات برای یافتن شواهدی از التهاب
- ارزیابی مفاصل دیگر، به ویژه باسن و مچ پا، که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند (به ویژه در زنان و کودکان)
- بررسی ناهنجاری‌های چشم و پوست
- ارزیابی دامنه حرکت هر مفصل و تلاش برای شناسایی نقاط حساس
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ستون فقرات بیمار را بررسی می‌کند و ممکن است از بیمار بخواهد حرکات ساده ای مانند خم شدن را انجام دهد.
تصویربرداری پزشکی
تصویربرداری اشعه ایکس شواهد ساکروایلییت التهاب مفصل ساکروایلیاک در پایه ستون فقرات که یکی از گویاترین علائم کمر درد التهابی است را مشخص می‌کند. با این حال، یک بیمار ممکن است سال‌ها قبل از مشاهده تغییرات در آناتومی ستون فقرات در اشعه ایکس، ساکرولیلیت یا دیگر موارد کمر درد را احساس کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (اسکن MRI)، اسکن CAT (سی تی اسکن) و سونوگرافی می‌تواند تصاویر دقیق و جزئی تری را ارائه دهد، به پزشکان کمک می‌کند تغییرات اولیه مفاصل را تشخیص دهند. این تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی نسبت به اشعه ایکس هزینه و زمان بیشتری دارند، بنابراین فقط در صورت نیاز انجام می‌شوند.
آزمایش خون
هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند برای تشخیص کمر درد التهابی استفاده شود. در عوض، می‌توان از آزمایشات مختلف خون برای رد یا ارائه شواهدی برای تشخیص کمر درد التهابی استفاده کرد. علاوه بر شمارش منظم خون کامل (CBC)، پزشک ممکن است آزمایش را برای موارد زیر تجویز کند:
- پروتئین (C-Reactive CRP)
- میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)
- ژن HLA-B27.
پزشکان ممکن است برای رد سایر تشخیص‌های احتمالی، از جمله تومورهای ستون فقرات یا استخوان، عفونت، بیماری التهابی لگن، بیماری متابولیک استخوان، هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر (DISH) و دیسک بین مهره ای افتاده، آزمایش‌های خون دیگر را نیز انجام دهند.
به عنوان مثال، پزشک ممکن است آزمایش فاکتور روماتوئید، آنتی بادی (پروتئین) را تجویز کند. این پروتئین غالباً در خون افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و لوپوس در سطح بالا یافت می‌شود اما در افراد مبتلا به کمر درد التهابی وجود ندارد. (به همین دلیل، اسپوندیلیت آنکیلوزان است و به آن اسپوندیلوآرتروپاتی سرومنفی می‌گویند سرم خون برای فاکتور روماتوئید منفی است.)
درمان کمردرد التهابی
بیماران می‌توانند با استفاده از ورزش، فیزیوتراپی، تغییر عادت‌های روزمره و استفاده از وسایل پشتیبانی، سودهای زیادی کسب کنند. اما بعضی از بیماران برای کنترل علائم باید از داروها نیز استفاده کنند.
برخلاف افراد مبتلا به سایر آرتروزها، افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان گاهی اوقات با افزایش سن علائم خود را کاهش داده یا حتی به صورت کامل از بین می‌برند. در حالی که جوانان می‌توانند به این تغییر امیدوار باشند، این اتفاق در همه یا حتی بیشتر موارد نمی‌افتد، بنابراین پزشکان به همه بیماران توصیه می‌کنند که از یک طرح درمانی پیروی کنند.
تغییر عادات
ایجاد برخی تغییرات خاص در فعالیت‌های روزمره می‌تواند تفاوت مهمی در تأثیر کمر درد التهابی شدید بر زندگی بیمار ایجاد کند. به عنوان مثال ، به افراد توصیه می‌شود:
- سیگار کشیدن را که با بیماری‌های ریوی و قلبی همراه است ترک کنند.
- رژیم غذایی سالم و ضد التهابی داشته باشند.
- از برداشتن وسایل سنگین که به پشت یا سایر مفاصل آسیب دیده فشار می‌آورد خودداری کنند.
- تنظیماتی را برای محیط کار انجام دهید. افرادی که به طور معمول وقت زیادی را پشت میز می‌گذرانند ممکن است بخواهند یک میز قابل تنظیم ارتفاع تهیه کنند که به کاربران امکان ایستادن یا نشستن را بدهد. موقعیت‌ها را اغلب تغییر دهید و مرتب استراحت کنید. افرادی که کار دستی انجام می‌دهند ممکن است نیاز به محدود کردن ساعت کار یا تغییر شغل داشته باشند.
- از وسایل مخصوص پشتیبانی مانند بالش‌های نگهدارنده کمر، بریس های پشتی، تشک‌های پشتیبانی و صندلی‌های جاذبه صفر استفاده کنید.
بیماران می‌توانند با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنند تا درباره فعالیت‌هایی که می‌توانند اصلاح شوند و شناسایی حرکات حمایتی مفید، بحث کنند.
داروها
بسیاری از افرادی که به کمر درد التهابی مبتلا هستند، از داروها برای کمک به کاهش التهاب ناشی از درد و سفتی استفاده می‌کنند. نوع دارویی که پزشک توصیه می‌کند به علائم و شدت بیماری فرد بستگی دارد.
چهار نوع دارو برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود دارد: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)، داروهای بیولوژیک، استروئیدها و DMARDها. مانند همه داروها، این داروها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند یا با سایر داروها تداخل داشته باشند. به بیماران توصیه می‌شود هرگونه برنامه درمانی دارویی را با متخصص بهداشت خود در میان بگذارند و عوارض جانبی را گزارش دهند.
بیشتر بیماران تازه تشخیص داده شده با داروهای NSAID شروع می‌کنند. اگر علائم در یک بازه زمانی مناسب کاهش نیافته، یا اگر مورد شدید باشد، پزشک ممکن است استفاده از نوع دیگری از دارو، معمولاً بیولوژیک را توصیه کند. طی ماه‌ها یا سال‌ها، ممکن است یک دارو کم اثر شود یا عوارض جانبی غیر قابل قبولی ایجاد کند، و می‌توان داروی جدیدی تجویز کرد.
ورزش
وقتی بیماران با درد و تغییر وضعیت خود روبرو می‌شوند، ورزش برای بیماران مبتلا به کمر درد التهابی ممکن است دشوار باشد. با این حال، ورزش برای کاهش درد ضروری است.
چرا؟ درد اسپوندیلیت آنکیلوزان به طور معمول در اثر مفاصل غیر قابل انعطاف و تحت فشار ایجاد می‌شود. فعالیت بدنی و کشش سبک به فرد کمک می‌کند تا وضعیت بدن، دامنه حرکت و وزن سالم را حفظ کند اطمینان حاصل شود که مفاصل انعطاف پذیر هستند و تحت فشارهای غیرضروری قرار نمی‌گیرند.
به افراد مبتلا به کمر درد التهابی توصیه می‌شود ورزش کنند که اسپوندیلیت انکیلوزان آن‌ها فعال است یا پایدار. ورزش‌های حرکتی آهسته یا تحمل وزن غیر معمول توصیه می‌شود، از جمله:
- تایچی
- یوگا
- شنا كردن
- استخر درمانی که به آن آب درمانی نیز گفته می‌شود
- تمرین با وزنه
- پیلاتس
- دوچرخه سواری یا دوچرخه سواری ثابت
به افرادی که اخیراً به کمر درد التهابی مبتلا شده اند و قبلاً در ورزش‌های با شدت زیاد مانند دویدن شرکت کرده اند، توصیه می‌شود با پزشک خود در مورد احتمال روی آوردن به ورزش با فشار کم ، مانند پیلاتس یا شنا صحبت کنند.
ورزش منظم واقعاً می‌تواند کمک کند. یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان که 5 بار در هفته و به مدت 4 هفته در کلاس‌های ورزشی آبی شرکت می‌کنند، باعث بهبود دامنه حرکتی در ستون فقرات، کاهش فعالیت بیماری، کاهش ناتوانی، کاهش درد و کیفیت زندگی بهتر می‌شوند.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست می‌تواند چگونگی حفظ وضعیت بدن، دستیابی به انعطاف پذیری از طریق کشش و حمایت از ستون فقرات را با تمرینات تقویت کننده نشان دهد. آن‌ها همچنین ممکن است به بیماران تمرینات تنفس عمیق را برای افزایش ظرفیت ریه آموزش دهند.
کمر درد التهابی یک عمر طول می‌کشد و حضور مداوم در قرارهای ملاقات با فیزیوتراپی واقع بینانه نیست. در عوض، فیزیوتراپی برای افرادی که اخیراً تشخیص داده شده اند و افرادی که علائم جدید یا تغییرات مفصلی را تجربه می‌کنند مفید است.
